اثربخشی آموزش راهبردهای فراشناختی و حافظه فعال بر بهبود عملکرد خواندن (دقت، سرعت و درک مطلب)، دانش آموزان نارساخوان دختر دوره ابتدایی شهر کرمانشاه

در اکثر تحقیقاتی، نقص مهارت های فراشناختی و ظرفیت حافظه فعال به عنوان مشکل عمده کودکان دارای نارساخوانی تشخیص داده شده است. پژوهش حاضر با هدف، بررسی اثربخشی آموزش راهبردهای فراشناختی و حافظه فعال بر بهبود عملکرد خواندن (دقت، سرعت و درک مطلب) دانش آموزان نارساخوان دختر دوره ابتدایی شهر کرمانشاه در سال تحصیلی 91-90 انجام شد. به این منظور با استفاده از نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای 140 نفر دانش آموز دختر نارساخوان پایه سوم و چهارم از مدارس ابتدایی شهر کرمانشاه مشکوک به نارساخوانی شناسایی شدند. که از این میان 48 نفر نارساخوان تشخیص داده شدند که به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی راهبردهای فراشناختی و حافظه فعال و یک گروه کنترل که در هر گروه 16 نفر قرار گرفتند. طرح پژوهش آزمایشی از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. ابزارهای مورد استفاده برای گردآوری داده ها شامل چک لیست خواندن برای شناسایی اولیه کودکان مشکوک به نارساخوانی، آزمون هوش وکسلر کودکان برای انـدازه گیری بهـره هوشـی، آزمون تشخیصی خواندن فلاح چای (1374) و آزمون خواندن (محقق ساخته) برای تعیین عملکرد خواندن دانش آموزان بود. آموزش های ارائه شده براساس برنامه راهبردهای فراشناختی خواندن دمبو (1994) و برنامه آموزشی حافظه فعال کلامی دن (2008) به مدت هشت جلسه 60 دقیقه ای طراحی و به صورت انفرادی به آزمودنی ها گروه های آزمایش ارائه گردید. نتایج بدست آمده از تحلیل کوواریانس نشان داد که آموزش راهبردهای فراشناختی و حافظه فعال تأثیر معنادار و مثبتی در بهبود عملکرد خواندن (دقت، سرعت و درک مطلب) دانش آموزان نارساخوان دارد. همچنین برای مقایسه دو آموزش از آزمون تعقیبی بنفرونی استفاده شد که نتایج آن نشان داد که راهبردهای فراشناختی در درک مطلب و حافظه فعال در مولفه دقت برتری مثبت معناداری نسبت به گروه آزمایشی دیگر داشتند. با توجه به نتایج بدست آمده در پژوهش حاضر می توان از مداخلات آموزشی راهبردهای فراشناختی را برای کودکانی که در حوزه درک مطلب مشکل دارند و حافظه فعال برای کودکانی دارای خطاهای زیادی در خواندن بکاربرد تا با استفاده از این راهبردهای در مشکل اصلی که دارند مداخله موثرتر انتخاب شود و نتیجه مطلوب تری به همراه داشته باشد. واژه های کلیدی: نارساخوان، راهبردهای فراشناختی، حافظه فعال، خواندن